DENEYİN ADI: DNA İZOLASYONU
A – DENEY HAKKINDA ÖN BİLGİ:
Hücredeki mevcut DNA serbest molekül halinde olmayıp, daha çok RNA ve proteinlerle bir kompleks halinde bulunur. Ayrıca DNA molekülleri çekirdek, kloroplast ve mitokondri gibi organellerin membranları ile sıkı bir şekilde çevrilmiş vaziyettedir.
DNA’nın hücre içine sığabilmesi için katlanması ve sıkı bir biçimde paketlenmesi gerekmektedir. Bir insanın bir tek hücre çekirdeğinde bulunan 46 kromozomdaki toplam DNA uzunluğu 2 m kadardır. Bu uzunluktaki bir DNA, kendisine bağlı bulunan proteinlerle birlikte yaklaşık 5 mikron çapındaki çekirdeğin içine sığabilmektedir. Ökaryotik hücre DNA’sının saflaştırılması,çekirdek, mitokondri veya kloroplast gibi organellerin çift katlı zarlarından dolayı oldukça zordur. Bundan dolayı, hücre membranları veya hücre çeperinin parçalanarak yüksek molekül ağırlıklı DNA’nın serbest hale getirilmesi gerekir.
a. DNA’nın görevi: Canlılardaki yönetici moleküldür. Canlılardaki hayatsal olayların meydana gelmesini kontrol eder.
b. DNA’nın yapısı:
1. DNA çift iplikten oluşur.
2. Yapısında Adenin(adenin), Guanin(G), Sitozin(C), Timin(T) bazlar bulunur.
3. Yapısındaki şeker Deoksiribozdur.
4. DNA kendini eşleyebilir. Yapısında tamamlayıcı iplik ve anlamlı iplik vardır. Kendisini eşlerken anlamlı ipliğini kullanır.
5. A ile T arasında çift hidrojen bağı, G ile C arasında 3 hidrojen bağı vardır.
6. Başlangıçta da belirttiğimiz gibi lipit ve protein yapısındaki çekirdek ve hücre membranları DNA izolasyonu için güçlü bir bariyer oluşturmaktadır. Bu nedenle DNA izolasyonunda iyi bir sonuç elde edebilmek için aşağıdaki prosedürü dikkatli bir şekilde uygulamak gerekmektedir.
B – KULLANILAN MALZEMELER:
1- Taze muz
2- %0.9’luk sodyum klorür çözeltisi
3- Bulaşık deterjanı
4- Blender
5- Test tüpü,pipet,makas
6- Tülbent
7- 25 ml’lik dereceli silindir.
C – DENEYİN YAPILIŞI
1- Kabuğu soyulmuş muzdan 1-2 cm’lik küçük parçalar keserek blender içerisine yerleştiriniz
2- 100 ml sodyum klorür çözeltisi ekleyiniz ve blender ile 2-5 dk süreyle öğüterek püre haline getiriniz.
3- Elde ettiğiniz karışımı,3-4 kat haline getiriniz.Tülbent vasıtasıyla uygun bir şekilde ve dikkatlice test tüpü içerisine süzünüz.
4- Bu süspansiyona 1.5 ml bulaşık deterjanı ilave ediniz.
5- Karışımın toplam hacmini ölçünüz ve bu hacmin yaklaşık 2 katı kadar %95lik ethanol hazırlayınız.
6- Hücre süspansiyonu üzerine hazırladığınız ethanolü yavaşça ilave ediniz.
7- Ethanol ve süspansiyon arasındaki ortak yüzeyde DNA görünmeye başlayıncaya kadar pipetin ucunu kullanarak karışımı yavaşça ve dikkatlice karıştırınız.
8- Pipeti kendi ekseni etrafında döndürerek pipetin ucundaki DNA örneğini makaraya sarar gibi sarınız.
D – DENEYİN SONUCU: Muz bitkisinden aldığımız numune ile yaptığımız deney sonucunda DNA molekülünü beyaz kromatin iplikler şeklinde gözledik.
